Τις επιπτώσεις του καύσωνα στο σώμα μας τις γνωρίζουμε από εμπειρία πολύ καλά εμείς οι Μεσογειακοι. Πόσο μάλλον όταν είναι παρατεταμένο το φαινόμενο. Οι Βόρειοερωπαίοι ωστόσο, αμάθοι στο καμίνι το βιώνουν ως «εβδομάδα κόλασης» . Γι αυτό και πειραματίζονται με το σώμα τους και ιδού τι ανακαλύπτουν…
Θέλοντας να αποδείξει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νότιας Ουαλίας, Damian Bailey ότι το σώμα ανεβάζει θερμοκρασία, κάλεσε τον παρουσιαστή του BBC James Gallagher σε ένα πείραμα καύσωνα για να αποδείξει ότι τα πράγματα δεν είναι και τόσο καλά. «Θα ξεκινήσουμε λοιπόν από τους 21 C, θα ανεβάζουμε τον θερμοστάτη στους 35 C και στη συνέχεια στους 40,3 C – ισοδύναμο με την πιο ζεστή μέρα του Ηνωμένου Βασιλείου» θα του πει . «Θα ιδρώσετε και η φυσιολογία του σώματός σας θα αλλάξει αρκετά», τον προειδοποίησε ο καθηγητής Bailey.
Αφού τον οδήγησε σε ένα δωμάτιο, που θύμισε στον παρουσιαστή έναν “τυπικό φούρνο”, τον συνέδεσε με διάφορα καλώδια για να καταγράψει τις αντιδράσεις του σώματος. Μετά τον απαραίτητο έλεγχο ότι η καρδιά και η πίεση του είναι σε κανονικά επίπεδα και αφού αποστήθισε 30 λέξεις ώστε να τεσταριστεί και η λειτουργία του μυαλού, η θερμοκρασία του δωματίου ξεκίνησε να ανεβαίνει.
«Ο θερμοστάτης στον εγκέφαλο, ή ο υποθάλαμος, δοκιμάζει συνεχώς τη θερμοκρασία και μετά στέλνει όλα αυτά τα σήματα για να προσπαθήσει να τη διατηρήσει χαμηλά», λέει ο καθηγητής Bailey.
«Κάνουμε μια παύση στους 35 C για να κάνουμε μερικές ακόμη μετρήσεις. Τώρα κάνει ζέστη εδώ μέσα. Δεν είναι άβολο – απλώς χαλαρώνω σε μια καρέκλα – αλλά δεν θα ήθελα να δουλέψω ή να αθληθώ» σημειώνει ο παρουσιαστής. Αργότερα όμως λέει: «Κάποιες αλλαγές στο σώμα μου είναι ήδη ξεκάθαρες. Φαίνομαι πιο κόκκινος. Το κάνει και ο Damian, έχει κολλήσει εδώ μέσα μαζί μου. Αυτό συμβαίνει επειδή τα αιμοφόρα αγγεία κοντά στην επιφάνεια του δέρματός μου ανοίγουν για να διευκολύνουν το θερμό μου αίμα να χάσει θερμότητα στον αέρα. Επίσης, ιδρώνω – δεν στάζω, αλλά γυαλίζω – και καθώς ο ιδρώτας εξατμίζεται, αυτό με δροσίζει».
Στους 40,3 C ωστόσο τα πράγματα αλλάζουν κι άλλο. «Τώρα νιώθω ότι η ζέστη με χτυπάει» αναφέρει ο James. “Οι πέντε βαθμοί Κελσίου [περισσότεροι] δεν ακούγονται πολλοί, αλλά είναι πραγματικά πολύ μεγαλύτερη πρόκληση”, λέει ο καθηγητής Bailey.
Ακολουθεί το ζύγισμα. Ο παρουσιαστής σοκάρεται όταν μαθαίνει πως έχασε περισσότερο από το ένα τρίτο του λίτρου νερού κατά τη διάρκεια του πειράματος.
«Ο καρδιακός μου ρυθμός έχει αυξηθεί σημαντικά και στους 40 C αντλεί ένα επιπλέον λίτρο αίματος ανά λεπτό γύρω από το σώμα μου από ότι στους 21 C. Αυτή η επιπλέον πίεση στην καρδιά είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχει αύξηση των θανάτων από καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά όταν οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν στα ύψη. Και καθώς το αίμα κατευθύνεται προς το δέρμα μου, είναι ο εγκέφαλός μου που χάνει. Η ροή του αίματος μειώνεται και το ίδιο μειώνεται και η βραχυπρόθεσμη μνήμη μου. Αλλά ο κύριος στόχος του σώματός μου – η διατήρηση της θερμοκρασίας του πυρήνα μου γύρω στους 37 C – έχει επιτευχθεί».
«Το σώμα σας λειτουργεί πολύ καλά για να προσπαθήσει να υπερασπιστεί αυτή τη θερμοκρασία του πυρήνα, αλλά φυσικά, οι αριθμοί υποδηλώνουν ότι δεν ήσασταν το ίδιο θηρίο στους 40 βαθμούς όπως ήσουν στους 21 και αυτό είναι σε λιγότερο από μία ώρα», του εξηγεί ο καθηγητής Μπέιλι.
Όταν όμως υπάρχει υγρασία στην ατμόσφαιρα τα πράγματα αλλάζουν. Όπως εξηγεί ο καθηγητής, σε συνθήκες υγρασίας είναι πιο δύσκολο να εξατμιστεί ο ιδρώτας και να πέσει η θερμοκρασία. Αυτή είναι η στιγμή που γίνεται επικίνδυνο. Η θερμοκρασία του πυρήνα μας αρχίζει να αυξάνεται και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια οργάνων.
Ηλικία και κακή υγεία
Η ικανότητα των ανθρώπων να αντιμετωπίζουν τη ζέστη ποικίλει, αλλά η ηλικία και η κακή υγεία μπορεί να μας κάνουν πολύ πιο ευάλωτους και οι θερμοκρασίες που μπορεί να απολαμβάναμε κάποτε στις διακοπές μπορεί να είναι επικίνδυνες σε διαφορετικό στάδιο της ζωής μας.
Όμως, τα γηρατειά, οι καρδιακές παθήσεις, οι πνευμονικές παθήσεις, η άνοια και ορισμένα φάρμακα σημαίνουν ότι το σώμα εργάζεται ήδη σκληρότερα για να συνεχίσει και είναι λιγότερο ικανό να ανταποκριθεί στη ζέστη.
Πως αντιμετωπίζεται η ζέστη
«Πολλές από τις συμβουλές για την αντιμετώπιση της ζέστης είναι προφανείς και γνωστές – μείνετε στη σκιά, φορέστε φαρδιά ρούχα, αποφύγετε το αλκοόλ, διατηρήστε το σπίτι σας δροσερό, μην ασκηθείτε στις πιο ζεστές στιγμές της ημέρας και μείνετε ενυδατωμένοι (είδατε πόσο ίδρωσα σε μια ώρα)» τονίζει ο James.”Μια άλλη συμβουλή είναι να προσπαθήσετε να μην καείτε από τον ήλιο. Ένα ήπιο ηλιακό έγκαυμα μπορεί να εξαλείψει την ικανότητα της θερμορύθμισης ή του ιδρώτα για δύο εβδομάδες”, λέει ο καθηγητής Bailey.
Με πληροφορίες από το BBC
