Στην περίπτωση του Μίλαν Κούντερα, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 94 ετών, είναι ελάχιστες όλες οι άλλες λέξεις για να περιγράψουν την ευφυία του… Καλύτερα τα είχε πει ο ίδιος στα βιβλία και στις συνεντεύξεις του…
Για τη συγγραφή…
⦿ “Όταν ήμουν αγοράκι με κοντό παντελόνι, ονειρευόμουν μια θαυματουργή αλοιφή που θα με έκανε αόρατο. Μετά ενηλικιώθηκα, άρχισα να γράφω και ήθελα να έχω επιτυχία. Τώρα είμαι επιτυχημένος και θα ήθελα να έχω την αλοιφή που θα με έκανε αόρατο“.
⦿ Για έναν συγγραφέα, η εμπειρία του να ζήσεις σε πολλές χώρες είναι ένα τεράστιο όφελος. Μπορείς να καταλάβεις τον κόσμο μόνο αν τον δεις από πολλές πλευρές.
⦿ Με την πρώτη ιστορία του Laughable Loves (το έγραψα το 1959), ήμουν σίγουρος ότι είχα «βρει τον εαυτό μου». Έγινα πεζογράφος, μυθιστοριογράφος και τίποτα άλλο. Από τότε, η αισθητική μου δεν γνώρισε καμία μεταμόρφωση. Απλώς εξελίσσεται.
⦿ Έζησα στην Τσεχοσλοβακία μέχρι τα 45 μου. Δεδομένου ότι η πραγματική μου καριέρα ως συγγραφέας ξεκίνησε στα 30 μου, μπορώ να πω ότι το μεγαλύτερο μέρος της δημιουργικής μου ζωής πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία. Είμαι πολύ περισσότερο δεμένος με τη Γαλλία από όσο πιστεύεται.
⦿ Το να είσαι συγγραφέας δεν σημαίνει να κηρύξεις μια αλήθεια, σημαίνει να ανακαλύψεις μια αλήθεια.
Για τα μυθιστορήματα
⦿ Η βλακεία των ανθρώπων προέρχεται από το να έχουν απάντηση σε όλα. Η σοφία του μυθιστορήματος προέρχεται από το να έχεις μια ερώτηση για τα πάντα.
⦿ Ένα μυθιστόρημα δεν ισχυρίζεται τίποτα. Ένα μυθιστόρημα ψάχνει και θέτει ερωτήματα. Δεν ξέρω αν το έθνος μου θα χαθεί και δεν ξέρω ποιος από τους χαρακτήρες μου έχει δίκιο. Εφευρίσκω ιστορίες, αντιμετωπίζω τη μία με την άλλη και με αυτό τον τρόπο κάνω θέτω ερωτήσεις.
⦿ Νομίζω ότι η σημασία του μυθιστορήματος στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό ήταν τεράστια. Ο ευρωπαίος χωρίς το μυθιστόρημα δεν νοείται. Δημιουργήθηκε από αυτό. Για αιώνες ήταν το πρώτο πράγμα που διάβαζε. Η αγάπη για την περιπέτεια, που είναι τόσο ευρωπαϊκή, νοείται ως αξία. Αν πείτε, «Έζησα τη ζωή μου χωρίς περιπέτεια», τότε είναι αποτυχία, σωστά; Λοιπόν, είναι το μυθιστόρημα που μας δημιούργησε αυτή την αγάπη για την περιπέτεια.
⦿ Υπάρχουν τέσσερις μεγάλοι μυθιστοριογράφοι: ο Κάφκα, ο Μπροχ, ο Μούζιλ, ο Γκόμπροβιτς. Τους αποκαλώ την «πλειάδα» των μεγάλων μυθιστοριογράφων της Κεντρικής Ευρώπης.
Για τα ΜΜΕ
⦿ Ένας συγγραφέας, που κάποτε αναφέρθηκε από έναν δημοσιογράφο, δεν είναι πλέον κύριος του λόγου του… Και αυτό, φυσικά, είναι απαράδεκτο.
Για το σεξ
⦿ Αυτές τις μέρες, που η σεξουαλικότητα δεν είναι πλέον ταμπού, η απλή περιγραφή, η απλή σεξουαλική εξομολόγηση, έχει γίνει αισθητά βαρετή. Πόσο ξεπερασμένος φαίνεται ο Λόρενς, ή ακόμα και ο Χένρι Μίλερ, με τον λυρισμό της χυδαιότητας!
⦿ Είναι το φύλο των μυθιστορημάτων και όχι των συγγραφέων τους που πρέπει να μας ενδιαφέρει. Όλα τα μεγάλα μυθιστορήματα, όλα τα αληθινά μυθιστορήματα είναι αμφιφυλόφιλα. Αυτό σημαίνει ότι εκφράζουν τόσο ένα θηλυκό όσο και ένα ανδρικό όραμα για τον κόσμο. Το φύλο των συγγραφέων ως φυσικών ανθρώπων είναι ιδιωτική τους υπόθεση.
Για την κεντρική Ευρώπη
⦿ Θα ήταν παράλογο να προσπαθήσουμε να χαράξουμε ακριβώς τα σύνορά της. Η Κεντρική Ευρώπη δεν είναι κράτος: είναι πολιτισμός ή μοίρα.
⦿ Στην πραγματικότητα, τι σημαίνει Ευρώπη για έναν Ούγγρο, έναν Τσέχο, έναν Πολωνό; Για χίλια χρόνια τα έθνη τους ανήκουν στο τμήμα της Ευρώπης που έχει τις ρίζες του στον Ρωμαϊκό Χριστιανισμό. Έχουν συμμετάσχει σε κάθε περίοδο της ιστορίας του. Γι’ αυτούς, η λέξη «Ευρώπη» δεν αντιπροσωπεύει ένα φαινόμενο γεωγραφίας αλλά μια πνευματική έννοια.
⦿ Δεν είναι η Ρωσία αλλά ο κομμουνισμός που στερεί από τα έθνη την ουσία τους.
⦿ Έμαθα την αξία του χιούμορ την εποχή του σταλινικού τρόμου… Η αίσθηση του χιούμορ ήταν ένα αξιόπιστο σημάδι αναγνώρισης. Από τότε, με τρομάζει ένας κόσμος που χάνει την αίσθηση του χιούμορ του.
