Οι ύφαλοι που κατασκευάζονται από βυθισμένα νεκρά δέντρα μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της βιοποικιλότητας σε υποβαθμισμένους θαλάσσιους οικοτόπους, ανακάλυψαν οι επιστήμονες. Δίνοντας έτσι μια ελπίδα ότι ίσως καταφέρουμε να ξαναφτιάξουμε ότι έχουμε καταστρέψει με τις ανθρώπινες δραστηριότητες…
Συγκεκριμένα οι ερευνητές έχουν αποδείξει ότι οι κατασκευές που δημιουργούνται από δέντρα – ήδη νεκρά οπωροφόρα δέντρα π.χ. αχλαδιές – βυθισμένα σε θάλασσες με μαλακό πυθμένα, όπως η Ολλανδική θάλασσα Wadden, αποτελούν εξαιρετικά υποκατάστατα για φυσικά σκληρά υποστρώματα, από τα οποία πολλά έχουν χαθεί λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Αυτοί οι «ύφαλοι- δέντρα» που χρησιμοποιήθηκαν είχαν ως αποτέλεσμα να αποικηθούν πολύ γρήγορα και να γίνουν εστίες για διάφορα θαλάσσια είδη.
Η έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Marine Science, πραγματοποιήθηκε στη Θάλασσα Wadden, ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και το μεγαλύτερο σύστημα παλιρροϊκών επιπέδων στον κόσμο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι υποστηρίζουν περίπου το 25% του συνόλου της θαλάσσιας ζωής. Αυτοί παρέχουν στέγαση, τροφή και περιοχές αναπαραγωγής για εκατομμύρια θαλάσσια είδη και αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της διατήρησης του υδάτινου κύκλου ζωής. Δυστυχώς όμως στις θάλασσες με μαλακό πυθμένα, οι ύφαλοι έχουν πλέον γίνει σπάνιοι επειδή πολλά σκληρά υποστρώματα έχουν αφαιρεθεί λόγω υπεραλίευσης οστρακοειδών, εκβάθυνσης, χρήση τράτας και εξόρυξης βαθέων υδάτων.
Η μέθοδος που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές είναι μάλιστα μια φθηνή και αποτελεσματική λύση στο να αναδημιουργηθούν οι ύφαλοι και να ενισχυθεί η τοπική ποικιλομορφία και η αφθονία της θαλάσσιας ζωής. «Εδώ δείχνουμε ότι η εγγενής θαλάσσια βιοποικιλότητα μπορεί να αποκατασταθεί σε ένα εξαιρετικά υποβαθμισμένο οικοσύστημα όπως η Ολλανδική Θάλασσα Wadden χρησιμοποιώντας δέντρα ως ύφαλους», δήλωσε ο Jon Dickson, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και υποψήφιος διδάκτορας στο Royal Netherlands Institute for Sea Research.
«Πριν οι άνθρωποι εξημερώσουν το τοπίο με τη γεωργία, την υλοτομία και τον έλεγχο των ποταμών, τα δέντρα έπεφταν σε ποτάμια σε μεγάλους αριθμούς και ξεβράζονταν στη θάλασσα. Γνωρίζουμε ότι ένα τέτοιο βυθισμένο ξύλο υπήρχε στα θαλάσσια οικοσυστήματα από την εποχή των Δεινοσαύρων, παρέχοντας σπίτι, καταφύγιο και τροφή για τα θαλάσσια ζώα».
Νεκρές αχλαδιές…
Τον Απρίλιο του 2022, οι Dickson et al. δημιούργησαν 32 κατασκευές που μοιάζουν με πυραμίδες από 192 κομμένες αχλαδιές (οι οποίες είχαν ξεπεράσει το όριο ηλικίας τους) και τις μετέφερε με πλοίο στα ανοιχτά νερά μεταξύ των ολλανδικών νησιών Texel και Vlieland. Εκεί, τα «δέντρα-ύφαλοι» – ριζωμένα σε τσιμεντένια πόδια – βυθίστηκαν στον μαλακό βυθό της θάλασσας σε τέσσερις διαφορετικές τοποθεσίες, σε περίπου τρία έως τέσσερα μέτρα βάθος.
Τέσσερις μήνες αργότερα, ανυψώθηκαν για λίγο σε ένα πλοίο, για να επιτρέψουν στους ερευνητές να μετρήσουν τον αριθμό των διαφόρων οργανισμών που «μετακόμισαν» πάνω στις βυθισμένες αχλαδιές. Στη συνέχεια τοποθετήθηκαν ξανά στο βυθό για να συσσωρεύσουν περισσότερη βιοποικιλότητα για άλλους δύο μήνες. «Μέσα σε έξι μήνες, οι ύφαλοι των δέντρων καλύφθηκαν από μια αφθονία άμισχων ζώων και φυκιών και φιλοξενούσαν περισσότερα ψάρια από τις γύρω περιοχές ελέγχου», είπε ο Dickson.
Η αφθονία ήταν επίσης μεγαλύτερη στις τοποθεσίες των υφάλων των δέντρων. «Τα τρέχοντα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι ο αρχικός αποικισμός των φυσικών υφάλων από δέντρα είναι γρήγορος και υποδηλώνουν ότι η ανάκτηση κοινοτήτων που σχετίζονται με ξυλώδη υποστρώματα μπορεί να είναι δυνατή με ενεργή αποκατάσταση», κατέληξαν οι ερευνητές. «Δεδομένου ότι έχουμε κάνει το πείραμά μας μόνο σε μία θάλασσα, δεν γνωρίζουμε ακόμη τι αποτελέσματα θα είχαν οι ύφαλοι των δέντρων στα ανοικτά των ακτών άλλων ηπείρων. Επίσης, πόσο καιρό θα λειτουργούν ως ύφαλοι καθώς βιοδιασπώνται; Ποια είδη θα ζουν μέσα, πάνω και γύρω τους μακροπρόθεσμα; Αυτά είναι ερωτήματα που πρέπει να απαντήσουμε», είπε ο Dickson.
ΠΗΓΗ: Frontiers in Marine Science
