Την μεγαλύτερη έκθεση αφιέρωμα που έγινε ποτέ για τον σπάνιο άνθρωπο, φωτογράφο μόδας και φωτοδημοσιογράφο Frank Horvat παρουσιάζει μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου το μουσείο Jeu de Paume στο Παρίσι.

Και δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε καλύτερο σημείο η έκθεση για τον Horvat. Που άφησε το στίγμα του στη φωτογραφική Τέχνη του 20ου αιώνα ως ο φωτογράφος που έβγαλε τα μοντέλα από την κλεισούρα των στούντιο και τα απαθανάτιζε έξω στο δρόμο, στην πραγματικότητα.
Εκεί λοιπόν στην καρδιά του Παρισίου, της μητρόπολης της Μόδας, στην Place de la Concorde και βορείως των κήπων Tuileries, στο σημείο που κάποτε φωτογράφιζε τις γυναίκες όπως τις ονειρευόταν, το μουσείο Jeu de Paume τιμά στο έπακρο τον καινοτόμο καλλιτέχνη της κομψότητας. Χάρις τη ξεχωριστή επιμελήτρια Virginie Chardin, ο θεατής ξεναγείται στην έκθεση «Frank Horvat. Paris, le monde, la mode», καταφέρνοντας να πάρει μια λεπτομερή εικόνα για τα πρώτα 15 χρόνια της καριέρας του, που αναδίπλωσαν το ταλέντο του.

Φτιαγμένη από τα αρχεία που άφησε ο ίδιος ο φωτογράφος στο σπίτι του, στο στούντιό της στη Boulogne-Billancourt, η έκθεση περιλαμβάνει 170 εκτυπώσεις και 70 έγγραφα εποχής (δημοσιεύσεις, γραπτά, βιβλία, φύλλα επικοινωνίας). Δίπλα σε εμβληματικές εικόνες, ο επισκέπτης έχει την ευκαρία επίσης να δει και ένα σετ από λιγότερο γνωστές ή εντελώς αδημοσίευτες φωτογραφίες, καθώς και πολλλά περιοδικά μόδας. Και είναι λες όλος ο πλούτος και η μοναδικότητα ενός σύνθετου και πολύμορφου έργου αποκαλύπτεται εδώ. Τοποθετημένο στο πλαίσιο της ιστορίας της φωτογραφικής εικόνας και του εικονογραφημένου τύπου της μεταπολεμικής περιόδου. Τότε που οι γυναίκες είχαν αρχίσει να αποκτούν περισσότερα δικαιώματα.

Ήθελε να λέει ιστορίες
Η πρώτη του φωτογραφία μόδας δημοσιεύτηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’50 και στις επόμενες δεκαετίες θα παρατηρηθεί η περαιτέρω ανάπτυξη και τελειοποίηση του αμίμητου στυλ του. Όπως λίγοι άλλοι, κατάφερε, από νωρίς, να ενσωματώσει στιγμιότυπα φωτοδημοσιογραφίας στο πλαίσιο των σκηνοθετημένων εικόνων μόδας. «Χωρίς ιστορίες η μόδα δεν θα με ενδιέφερε ποτέ πραγματικά», παραδέχτηκε ο φωτογράφος, κατά τη διάρκεια μιας αναδρομικής έκθεσης της δουλειάς του.
Τα μοντέλα που φωτογράφιζε δεν ήταν απλά ακίνητα αγάλματα που παρουσίαζαν πολυτελή ρούχα. Προτιμούσε να επεκτείνει το ρεπερτόριό τους με δυναμικές πόζες, να μοιάζει δηλαδή η μόδα με την καθημερινή ζωή. Οι εμπειρίες του ως φωτορεπόρτερ ήταν καθοριστικές για το ασυνήθιστο στυλ του, που ξεσήκωσε τη μάλλον συμβατική φωτογραφία μόδας της εποχής.
Σύμφωνα με το μότο του Alexey Brodovitch, του θρυλικού Art Director του Harper’s Bazaar, ο Horvat ήθελε να κάνει την έκπληξη: για να το κάνει, έβγαλε τα μοντέλα του στους δρόμους του Παρισιού, στο μετρό, στην πίστα και στις στέγες.

Μια άλλη πτυχή της φωτογραφίας μόδας του Horvat ήταν η απόφαση, που ελήφθη νωρίς στην καριέρα του, να δουλέψει με 35mm. Αρχικά, το στυλ του να δουλεύει με μια Leica και να βγάζει τα μοντέλα στους δρόμους δεν ήταν εύκολο να εφαρμοστεί στα γραφεία σύνταξης των περιοδικών. Ωστόσο, η προκύπτουσα ποιότητα της ασυνήθιστης σειράς εικόνων του κέρδισε γρήγορα αναγνώριση και διεθνή εκτίμηση.

«Παρακαλώ μην χαμογελάς» ήταν μια οδηγία που χρησιμοποιούσε συχνά κατά τη διάρκεια των φωτογραφιών του. Δεν τον ενδιέφεραν τα τεχνητά χαμόγελα. Ωστόσο, όταν έπαιζε με προοπτικές ή αμφισβητούσε τους ρόλους και τις σχέσεις των γυναικών και των ανδρών στις φωτογραφίες του, πολλοί θεατές πράγματι χαμογελούσαν – και συνεχίζουν να το κάνουν μέχρι σήμερα!

Τυπικό της φωτογραφικής προσέγγισής του ήταν το ότι αντί να εστιάζει στις στριπτιζέζ φωτογράφιζε έναν άντρα να κάθεται μόνος σε ένα τραπέζι με ένα μπουκάλι σαμπάνια. Με τον ίδιο τρόπο αιχμαλώτιζε το βλέμμα της Françoise Sagan να κοιτάζει πάνω από χείλος θεωρείου στο θέατρο και την Coco Chanel να παρακολουθεί από την έξοδο κινδύνου το show κολεξιόν μόδας της.

Bio

Ο Frank Horvat γεννήθηκε στις 28 Απριλίου 1928, στην ιταλική πόλη Abbazia (σήμερα Opatija, Κροατία). Οι φυλετικές διώξεις οδήγησαν την οικογένεια να καταφύγει στην Ελβετία το 1939. Αρχικά, το γεγονός ότι επρόκειτο να προκαλέσει αίσθηση ως φωτογράφος μόδας δεν φαινόταν από την επαγγελματική του βιογραφία. Αν και ήταν ενθουσιώδης με τη φωτογραφία ως νέος, ήθελε στην πραγματικότητα να γίνει δημοσιογράφος. Αρχικά σπούδασε στην Ακαδημία Τέχνης στο Μιλάνο και εργάστηκε σε διαφημιστικό γραφείο, πριν ανακαλύψει και διδάξει ο ίδιος φωτοδημοσιογραφία. Λίγο αργότερα, γνώρισε τη φωτογραφική Leica από τον Henri Cartier-Bresson. Μετά από ένα χρόνο στο Λονδίνο, ο Horvat μετακόμισε στο Παρίσι το 1955, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Μέχρι τη δεκαετία του ’80, η μόδα και η εμπορική φωτογραφία παρέμεναν οι κύριοι τομείς δραστηριότητάς του. Πειραματίστηκε πολύ, μέχρι τα βαθιά του γεράματα. Δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει μέχρι και την ψηφιακή τεχνολογία και ερμήνευσε εκ νέου την πρώιμη δουλειά του.
Ο Frank Horvat πέθανε στο Παρίσι, στις 21 Οκτωβρίου 2020.