Βρισκόμαστε ενώπιον ενός παραδόξου όπου η ενώ οι Κύπριοι Ευρωβουλευτές απόσχαν από την ψήφιση της Έκθεσης Προόδου της Τουρκίας στο Ευρωκοινοβούλιο… η Κυβέρνηση διά του Εκπροσώπου της σήμερα, χαιρετίζει χωρίς μάλιστα την έκφραση κάποιων επιφυλάξεων αναφορικά με το περιεχόμενο της Έκθεσης. Γεγονός που ενώ από τη μία δείχνει ότι δεν υπήρξε ούτε στοιχειώδης συντονισμός, συμβάλει και στην αλληλο-εξουδετέρωση των επιχειρημάτων που προβάλλονται
Η ανακοίνωση του Λετυμπιώτη
Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Λετυμπιώτης αναφέρει στη γραπτή ανακοίνωση του πως «η Κυπριακή Κυβέρνηση εκφράζει την ικανοποίηση της για την ψήφιση, από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Έκθεσης για την Τουρκία, και για την υιοθέτηση της τροπολογίας που κατέθεσαν οι Κύπριοι Ευρωβουλευτές η οποία προσθέτει καταδικαστική παράγραφο για τις τουρκικές παραβιάσεις και επιθέσεις εναντίον ειρηνευτών στην περιοχή Πύλας».
Ιδιαίτερα ο κ. Λετυμπιώτης αναφέρεται στην παράγραφο 33, στην οποία καλείται η ΕΕ «για την ενεργότερη εμπλοκή της στην προσπάθεια για άρση του αδιεξόδου. Προσέγγιση, η οποία αποτελεί βασικό και κεντρικό στοιχείο της πρωτοβουλίας που έχει αναλάβει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και που δύναται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στις προσπάθειες για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων».
Επισημαίνεται ότι στο ψήφισμα επαναβεβαιώνεται η στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις προσπάθειες για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως καθορίζεται στα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Καλεί για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων εκεί που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά και για αποφυγή ενεργειών και προκλήσεων που οδηγούν στην αντίθετη κατεύθυνση, εκφράζοντας λύπη για την τουρκική απομάκρυνση από αυτή δια της προώθησης λύσης δύο κρατών.
Επιπλέον, όπως επισημαίνει ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, καταδικάζει ενέργειες που προωθούν το αποσχιστικό καθεστώς και καλεί για την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων και για σεβασμό των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Καταδικάζει, επίσης, το γεγονός ότι η Τουρκία εξακολουθεί να παραβιάζει τα ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ 550 και 789, και καλεί με έντονο τρόπο την Τουρκία να αναστρέψει τις παράνομες και μονομερείς ενέργειες της στα Βαρώσια.
Καλεί, επίσης, για τον σεβασμό του καθεστώτος της νεκρής ζώνης και της αποστολής της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο, ενώ υπενθυμίζει ότι παρόμοιες επιθέσεις αποτελούν έγκλημα υπό το διεθνές δίκαιο και καλεί την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή ηγεσία όπως αναστρέψουν παρόμοιες μονομερείς ενέργειες και να αποφύγουν ενέργειες και προκλήσεις που δεν συνδράμουν στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
Το ψήφισμα δεν παραλείπει να αναφερθεί και στην ανάγκη για συνεργασία προς διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων, για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και για τα εκπαιδευτικά δικαιώματα των εγκλωβισμένων.
Η έκκληση Χριστοδουλίδη
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης καλεί την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή ηγεσία όπως ανταποκριθούν θετικά στα όσα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητεί, για άρση του αδιεξόδου και επανέναρξη των συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού.
Όπως αναφέρει «…η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας δεν μπορεί να περιορίζεται σε λεκτικές διακηρύξεις. Εάν πράγματι η βούληση για αυτή την πορεία είναι ειλικρινής θα πρέπει η Τουρκία να εφαρμόσει στην πράξη τα όσα διακηρύττει, να σεβαστεί τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, τα ψηφίσματα και τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των θεσμικών της Οργάνων».
Οι Ευρωβουλευτές διαφωνούν και εξηγούν
Τις αναφορές σε ειδική σχέση με την Τουρκία προς ενδεχόμενη αντικατάσταση της ενταξιακής πορείας σε περίπτωση που ναυαγήσει επικαλέστηκαν οι Κύπριοι ευρωβουλευτές για την απόφασή τους να τηρήσουν αποχή κατά τη ψήφιση της έκθεσης προόδου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τουρκία την Τετάρτη, καθώς και τις αναφορές για στήριξη σε ενδεχόμενη αναβάθμιση διαπραγμάτευσης για αναβάθμιση Τελωνειακής Ένωσης, με ορισμένους να παραθέτουν ως προβληματικό το λεκτικό και σε αναφορές για διευκόλυνση από την ΚΔ της συνεργασίας της ΕΕ με την τ/κ κοινότητα.
Μιλώντας στο ΚΥΠΕ ο ευρωβουλευτής της Αριστεράς, Γιώργος Γεωργίου (ΑΚΕΛ), εκ των σκιωδών εισηγητών της έκθεσης εκ μέρους της Αριστεράς, σημείωσε πως η έκθεση «παρότι θετική αναφορικά με την αποτίμηση της απαράδεκτης εσωτερικής πολιτικής κατάστασης της Τουρκίας, περιορίζει την κριτική της στις ενέργειες της Τουρκίας στις σχέσεις της με τα γειτονικά κράτη και την περιοχή γενικότερα».
«Στην αποχή μας ώθησε, κυρίως, η αναφορά στην παράγραφο 36 όπου ουσιαστικά ακυρώνει την προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, προσφέροντας της μια ειδική σχέση μέσα από την οποία η Τουρκία θα αποκομίσει κέρδη (αναβάθμιση τελωνειακής ένωσης, βίζα και άλλα) χωρίς τη δέσμευσή της για κάποιες υποχρεώσεις (Κυπριακό, κράτος δικαίου, κριτήρια Κοπεγχάγης και τα λοιπά)» εξήγησε.
Από την πλευρά του ΕΛΚ, ο ευρωβουλευτής Λουκάς Φουρλάς (ΔΗΣΥ) ανέφερε ότι πρόκειται για «έκθεση με πάρα πολύ σκληρές αναφορές για την Τουρκία με κοινές διαπιστώσεις ότι δεν επιτεύχθηκε καμιά πρόοδος σε όλους τους τομείς των σχέσεων με την ΕΕ».
«Στην έκθεση καταγράφονται οι προκλήσεις της Τουρκίας σε ό,τι αφορά την Κύπρο με σκληρό λεκτικό, αλλά και σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες των Τούρκων πολιτών» ενώ όσον αφορά το κράτος δικαίου «καταγράφεται η οπισθοδρόμηση» πρόσθεσε.
«Αντί λοιπόν να συζητάμε το πως η Τουρκία οφείλει να συμμορφωθεί και να υλοποιήσει δεσμεύσεις, επιμένουν να επαναλαμβάνουν τα περί ειδικής σχέσης με Τελωνειακή Ένωση και βίζα έστω και υπό αιρεσιμότητα. Αμφιλεγόμενη επίσης η παράγραφος 34 η οποία αφήνει σκιές για το πως η Κομισιόν θα προσεγγίσει την τουρκοκυπριακή κοινότητα» κατέληξε, εξηγώντας πως «αυτά μας οδήγησαν στην αποχή».
Υπενθυμίζεται πως ο κ. Φουρλάς καθώς και η ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Ελένη Σταύρου είχαν δηλώσει την Τρίτη στο ΚΥΠΕ την πρόθεσή τους να τηρήσουν αποχή λόγω του ότι δεν μπόρεσε να αλλάξει η εν λόγω αναφορά.
Ο ευρωβουλευτής της Αριστεράς Νιαζί Κιζίλγιουρεκ (ΑΚΕΛ) δήλωσε στο ΚΥΠΕ πως ο βασικός λόγος για τον οποίο τήρησε αποχή ήταν το ότι «στην έκθεση υπάρχει εισήγηση ότι δεν πρέπει να συνεχίσει η ενταξιακή και εισηγείται ειδική σχέση με την Τουρκία», κάτι το οποίο, όπως τόνισε, θεωρεί πως «δεν συμφέρει καθόλου τις προσπάθειες για επανένωση της Κύπρου».
Πρόσθεσε πως η αναφορά αυτή «σαμποτάρει την πορεία εκδημοκρατισμού» καθώς η Τουρκία δεν θα έχει την υποχρέωση να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Επεσήμανε μάλιστα πως είναι και «γεωπολιτικά προβληματικό και για την ΕΕ να μείνει η Τουρκία εκτός της πορείας ένταξης», επισημαίνοντας πως αυτή βασίζεται στην πρόοδο της κάθε χώρας, ενώ εξέφρασε τη διαφωνία του με την πρόταση για τροπολογία που κατέθεσε η ακροδεξιά ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ID) για πλήρη κατάργηση της ενταξιακής πορείας από πλευράς ΕΕ, η οποία και απορρίφθηκε.
Ο ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών Κώστας Μαυρίδης (ΔΗΚΟ) επεσήμανε ότι «με τόσες διαπιστώσεις παραβίασης θεμελιακών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μετατροπή της δικαστικής εξουσίας σε εργαλείο στα χέρια του καθεστώτος Ερντογάν και με παραβιάσεις του Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου στην Ανατολική Μεσόγειο, η έκθεση δεν προτείνει μέτρα συμμόρφωσης, αλλά την έναρξη διαπραγματεύσεων για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας χωρίς να εκπληρωθούν οι ευρωπαϊκές νομικές υποχρεώσεις της Τουρκίας προς την Κυπριακή Δημοκρατία».
Ο έτερος ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών Δημήτρης Παπαδάκης (εκλέγηκε με την ΕΔΕΚ) σημείωσε στο ΚΥΠΕ ότι «η έκθεση περιείχε στοιχεία που δεν μας ικανοποιούσαν» παραπέμποντας πιο συγκεκριμένα στην «αναφορά για διακοπή ενταξιακών και ειδική σχέση που δεν ξεκαθαρίζει τι και πως», καθώς και τη μη συμπερίληψη αναφοράς «για εμπάργκο πώλησης όπλων στην Τουρκία όπως υπήρχε πέρσι».